شکاف لب و کام یا لب شکری

شکاف لب و کام یا لب شکری چیست؟

یکی از نقایص مادرزادی شایع شکاف لب و کام یا لب شکری است. هنگامی شکاف لب و کام یا لب شکری روی می دهد که بافت کافی برای ایجاد لب و کام وجود ندارد. بسته نشدن کامل لب یا پارگی لب را، لب شکری و شکاف سقف دهان را شکاف کام می گویند. هر دوی این مشکلات از نواقص مادرزادی بوده و به وسیله ترکیب درمانهای ارتودنسی و جراحی قابل درمان است. علاوه بر اینکه شکاف لب و کام یا لب شکری بر روی زیبایی فرد تاثیر دارد، ممکن است تاثیرات روحی روانی مخربی بر روی بیمار داشته باشد. با درمان به موقع و مناسب می توان از تمام این عوارض، پیشگیری کرد. به صورت کلی لب ها در هفته ششم حاملگی به شکل یک قطعه کامل در می آید و کام در پایان سه ماهگی اول به شکل یک قطعه کامل ایجاد می شود. بروز هرگونه اختلالی در ایجاد لب و کام در دوران جنینی منجر به شکاف لب و کام یا لب شکری می گردد. این بیماری در تمام کشورهای دنیا شایع است و یکی از شایع ترین ناهنجاریهای مادرزادی سر و صورت می باشد.

انواع مختلف شکاف لب و کام یا لب شکری

به صورت کلی سه نوع شکاف وجود دارد

1. فقط لب شکاف دارد.

2. فقط کام شکاف دارد.

3. هم لب و هم کام شکاف دارد.

شکاف لب ممکن است بسیار خفیف باشد و می تواند فقط به شکل یک فرورفتگی در لب بالا باشد و یا ممکن است بسیار عمیق باشد و از لب شروع شود و تا سوراخ بینی ادامه یابد و تا محل کام سخت و حتی تا کام نرم کشیده گردد. شکاف لب می تواند به صورت یک طرفه یا دو طرفه باشد.

علل ایجاد شکاف لب و کام یا لب شکری

مجموعه ای از عوامل ژنتیکی و محیطی می توانند در بروز مشکل شکاف لب و کام یا لب شکری موثر باشند. از جمله عوامل محیطی می توان به مصرف بعضی از داروها در دوران بارداری، بیماریهای دوران بارداری و مصرف سیگار و الکل و کمبود اسید فولیک در دوران بارداری اشاره کرد. سن بالای پدر، وجود استرس در دوران بارداری از عوامل دیگر ایجاد کننده شکاف لب و کام یا لب شکری می باشد. عوامل ناشناخته ای مانند جهش ژنی نیز در بروز مشکل شکاف لب و کام یا لب شکری نقش دارند.

عوارض و مشکلات بیماران دارای شکاف لب و کام یا لب شکری

1. مشکلات تغذیه ای در بیماران دارای شکاف لب و کام یا لب شکری: شکاف لب مشکل زیادی در تغذیه کودک ایجاد نمی کند ولی شکافهایی که در ناحیه کام وجود دارد باعث می شود که کودک نتواند به خوبی از سینه مادر یا شیشه شیر بمکد. به منظور مکیدن، نیاز است که در دهان خلاء ایجاد شود. وجود شکاف لب و کام، در ایجاد خلاء ممانعت می کند. کودکان دارای شکاف لب و کام ممکن است هنگام شیر خوردن، کمی شیر در گلویشان بپرد و یا کمی شیر از بینی شان بیرون بریزد. استفاده از دستگاه ارتودنسی می تواند مانع از انتقال شیر از دهان به بینی گردد. دستگاه ارتودنسی در زمان شیر خوردن نوزاد، در محل سقف دهان بیمار قرار می گیرد و با مسدود کردن شکاف، سبب تسهیل شیر خوردن بیمار می شود. استفاده از سر پستانک های عادی برای کودکان دارای شکاف لب و کام غیر قابل استفاده است زیرا نمی توانند به میزان کافی مکش ایجاد کنند، لذا تغذیه آنها باید توسط سر پستانک های خاص انجام شود . انواع متفاوتی از شیشه و پستانک برای این منظور وجود دارد. شیشه های فشاری یکی از انواع آن است که به راحتی شیر به داخل دهان نوزاد وارد می گردد و انرژی بچه تلف نمی گردد.

2. مشکلات تکلمی: در گروهی از بیماران دارای شکاف لب و کام یا لب شکری، مشکلات تکلمی ایجاد می شود. کودکان دارای شکاف لب و کام یا لب شکری معمولاً دیرتر حرف می زنند و یا به حالت تو دماغی صحبت میکنند. ترمیم شکاف سبب رفع مشکلات تکلمی می شود. بیماران دارای شکاف لب و کام یا لب شکری نیاز به گفتار درمانی هم خواهند داشت.

3. مشکلات شنوایی: هر گونه ناهنجاری دستگاه تنفس فوقانی میتواند عملکرد شیپور استاش در گوش را دچار اختلال کند و احتمال تجمع مایع در گوش میانی را افزایش دهد. این امر باعث بالارفتن احتمال عفونت گوش میانی می شود. کاهش شنوایی هم از نتایج عفونت های مکرر گوش میانی می باشد. کودکان مبتلا به شکاف لب و کام یا لب شکری، باید بین 3 تا 6 ماهگی توسط متخصص گوش وحلق و بینی معاینه گردند.

4. مشکلات دندانی فکی: شکاف لب و کام  تعداد دندانها را تحت تاثیر قرار می دهد. در این بیماران تعدادی از جوانه های دندانی وجود ندارند و ممکن است تعدادی دندان اضافه و تغییر رنگ بر روی تعدادی دندانها دیده شود. احتمال وجود داشتن دندانهای کوچکتر از اندازه نرمال و یا عدم وجود جوانه دندانی در ناحیه شکاف در بیماران دارای شکاف لب و کام وجود دارد. عدم وجود جوانه دندانی در فک بالا و عوارض ناشی از جراحی های قبلی سبب میشود که فک بالا دچار کاهش رشد گردد. از آنجائیکه دندانهای بیماران دارای شکاف لب و کام یا لب شکری در مسیر مناسب نمی رویند و فک بالا دچار کاهش رشد است، مراقبت های دهانی و جلو آوردن فک بالا در کودکان مبتلا به شکاف لب و کام یا لب شکری باید زیر نظر متخصص ارتودنسی انجام شود. متخصص ارتودنسی دندانها را مرتب می کند و فک بالا را به سمت جلو هدایت می کند و هر گونه فاصله ای که به دلیل وجود شکاف لب و کام یا لب شکری در این بیماران وجود دارد باید به صورت مناسب بسته شود و در صورت نیاز فضای ناشی از دندان غایب می تواند توسط ایمپلنت پر شود. درمان ارتودنسی بیماران دارای شکاف لب و کام یا لب شکری با دستگاههای متحرک و ثابت ارتودنسی انجام می شود.

5. مشکلات روحی روانی: کودکان دچار شکاف لب و کام یا لب شکری به دلیل ظاهری ناخوشایند و مشکلات تکلمی، دچار عدم اعتماد بنفس و مشکلات روحی می شوند. والدین این بیماران نیز دچار مشکلات روحی، احساس گناه و نگرانی از آینده کودک خود می شوند. والدین باید با کودک مبتلا به شکاف لب و کام یا لب شکری مانند یک کودک عادی برخورد کنند. اگر والدین اجازه ندهند کودک وارد اجتماع شود، کودک مهارت های زندگی و حرکتی را در زندگی فرا نمی گیرد.

درمان شکاف لب و کام یا لب شکری

شکاف لب و کام یا لب شکری به طور رضایت بخشی قابل درمان می باشد. برای درمان کودکان مبتلا به شکاف لب و کام یا لب شکری نیاز به یک تیم درمانی از متخصصین مختلف می باشد که شامل اعضای زیر هستند:

1. متخصص ارتودنسی

2. جراح فک و صورت

3. دندانپزشک عمومی

4. متخصص گوش و حلق و بینی

5. متخصص گفتار درمانی

6. جراح پلاستیک

درمان شکاف لب و کام یا لب شکری باید بلافاصله بعد از تولد آغاز شود. مهمترین نکته ای که باید بعد از تولد نوزاد به آن توجه شود، مسئله تغذیه کودک است و اگر اطلاعات والدین در این زمینه ناکافی باشد کودک مبتلا به شکاف لب و کام یا لب شکری دچار مشکل خواهد شد. در این خصوص باید با متخصص ارتودنسی مشورت شود تا در صورت نیاز دستگاه های ارتودنسی مخصوص ساخته شود که تغذیه کودک بهتر انجام گردد. لب و کام بیماران دارای شکاف لب و کام یا لب شکری نیاز به جراحی برای بسته شدن شکاف دارند که توسط جراح فک و صورت انجام می گردد. معمولاً لب ها در زمان 10 هفتگی بعد از زایمان و کام قبل از یک سالگی توسط جراح فک و صورت بسته می گردد. بیماران دارای شکاف لب و کام یا لب شکری به درمان های ارتودنسی متحرک و ثابت نیاز دارند. درمان ارتودنسی متحرک معمولاً از سن 5 و 6 سالگی شروع می گردد و تا حدود سن 12 سالگی ادامه می یابد. هدف از درمان شکاف لب و کام یا لب شکری وسیع کردن قوس دندانی فک بالا و همچنین ردیف کردن دندانهای قدامی و اصلاح ناهنجاری فکی می باشد. فاز اول درمانهای ارتودنسی باید قبل از انجام پیوند استخوان صورت گیرد تا سبب ایجاد بستر مناسب برای رویش دندانها در فک و در محل شکاف شود. در این مرحله دندانهای اضافه اطراف شکاف باید با یک طرح درمان مناسب خارج شود. در بسیاری از بیماران دارای شکاف لب و کام یا لب شکری تعداد زیادی از دندانها غایب هستند. در بیماران دارای شکاف لب و کام یا لب شکری می بایست براساس فضای دندان غایب یا با سایر دندانها پر شود و یا در صورت نیاز فضای دندان غایب حفظ گردد و در ناحیه دندان غایب ایمپلنت قرار داده شود.

با درمان های متحرک ارتودنسی باید دندانهای فک بالا و پایین مرتب شوند و از آنجائیکه در بیماران دارای شکاف لب و کام یا لب شکری تمایل به عقب ماندگی رشد فک بالا وجود دارد باید با دستگاههای متحرک فک بالا را به طرف جلو هدایت کرد تا هم دندانها و هم استخوان فک بالا به سمت جلو حرکت نمایند. بعد از 12 سالگی با رویش دندانهای دائمی بیمار دچار شکاف لب و کام یا لب شکری نیاز به ارتودنسی ثابت فکین دارد و با کمک ارتودنسی ثابت می توان دندانهای هر دو فک را مرتب کرد و با یکدیگر هماهنگ نمود. متخصص ارتودنسی باید با کمک سایر درمانهای ارتودنسی و با استفاده از سایر مکانیک های ارتودنسی فک بالا را به طرف جلو هدایت کرد. درمان بیمار دچار شکاف لب و کام یا لب شکری معمولاً تا چند سال ادامه می یابند. در حین درمان ارتودنسیبیمار ممکن است به گفتار درمانی نیاز پیدا کند، که بیمار به متخصص گفتار درمانی ارجاع داده می شود و یا ممکن است به دلیل وجود شکاف در ناحیه فک بالا به پیوند استخوان در ناحیه شکاف نیاز داشته باشد که در زمان لازم از سوی متخصص ارتودنسی به جراح فک ارجاع داده می شود تا پیوند و ترمیم استخوانی به درستی انجام شود.

در بسیاری از موارد اگر بیمار دچار شکاف لب و کام یا لب شکری همکاری خوبی داشته باشد و بیمار به موقع مراجعه کرده باشد می توان با کمک دستگاههای ارتودنسی فک بالا را به سمت جلو آورد و دیگر به جراحی جهت جلو آوردن فک بالا نیاز نباشد ولی اگر بیمار دچار شکاف لب و کام یا لب شکری همکاری خوبی در درمان نداشته باشد و یا به موقع مراجعه نکند و یا اینکه شدت ناهنجاری شکاف لب و کام یا لب شکری بسیار زیاد باشد ممکن است بیماران بجز ارتودنسی به جراحی نیز برای جلو آوردن فک بالا داشته باشند، که این جراحی بعد از سن 18 سالگی انجام می شود. اگر همه درمانهای ارتودنسی به موقع و درست انجام شود و بیمار دارای شکاف لب و کام یا لب شکری در زمان مناسب به سایر متخصصین گروه پزشکی مانند جراح فک و صورت و متخصصین گفتار درمانی و گوش وحلق وبینی مراجعه کند می توان این گونه از بیماران شکاف لب و کام یا لب شکری را به خوبی درمان نمود.

بسیاری از کودکانی که با شکاف لب و کام یا لب شکری به دنیا می آیند با مدیریت درمانی بهینه، چهره ای مناسب پیدا خواهند کرد و گفتارشان مانند همسالان میشوند و این وظیفه مهم متخصصین ارتودنسی می باشد که به درستی آنها را راهنمایی کنند.

بیماران دارای شکاف لب و کام یا لب شکری به دلیل اختلال در رشد غضروف های بینی و استخوان فک بالا ممکن است به جراحی بینی هم نیاز داشته باشند. نکته بسیار مهم این است که قبل از جراحی بینی باید حتما فکین بیمار در موقعیت مناسب قرار داده داشته باشند و با درمان ارتودنسی  مناسب روابط فکین تصحیح شده باشد.

برای بهره مندی از برترین خدمات مشاوره و بهترین خدمات درمان از بهترین متخصص  ارتودنسی در شهریار، بهترین متخصص ارتودنسی در غرب تهران، بهترین متخصص ارتودنسی در پرند، بهترین متخصص ارتودنسی در کرج، بهترین متخصص ارتودنسی در رباط کریم، بهترین متخصص ارتودنسی در اسلامشهر، مراجعه کنندگان و بیماران عزیزمان می توانند به مطب متخصص ارتودنسی، دکتر امیرحسین خطیبی مراجعه نمایند.

دکتر امیرحسین خطیبی، متخصص ارتودنسی و ناهنجاری های فک و صورت با دارا بودن مدرک تخصصی ارتودنسی و همچنین با دارا بودن بورد تخصصی ارتودنسی و عضو انجمن ارتودنتیست های ایران، با پیشرفته ترین تجهیزات و امکانات در مطب تخصصی ارتودنسی در شهریار، درروزهای زوج هفته در ساعت های 15 تا 20:30  پذیرای شما عزیزان می باشد و همچنین آماده ارائه برترین خدمات مشاوره و درمان در زمینه ارتودنسی به شما عزیزان می باشد. 

متخصص ارتودنسی در شهریار/ متخصص ارتودنسی در اندیشه

در این مرکز درمانی با بهترین و به روزترین امکانات دندانپزشکی در زمینه دانش ارتودنسی در خدمت شما عزیزان هستیم.